

Yaşlı Köpeklerde Bunama
Birçok köpek sahibi, köpeklerinin yaşlılıkla birlikte aynı Alzheimer
hastalığının insanlarda yol açtığı etkilere benzeyen davranış
problemleri ile karşılaştıklarından yakınır. Bu durum Kavrama Yeteneği
Bozukluğu olarak tanımlanır. Yakın zamanda yapılan bilimsel çalışmalar,
birçok yaşlı köpeğin yaşlanmaya bağlı davranış problemleri ile birlikte,
beyinlerinde Alzheimer hastası insanlarda görülenlere benzer problemli
dokular taşıdıklarını ortaya koydu.
10 yaşın üzerinde bir grup köpekte yapılan kontrollerde, yüzde 62’sinin
aşağıdaki belirtilerin en az bir veya birkaç tanesini gösterdikleri
gözlemlendi:
Tanıdığı çevrelerde, yaşadığı evin bahçesinde ya da evin içinde
kaybolma, eşyaların arasında veya arkasında tuzağa düşmüş gibi şaşkınca
bekleme.
Evin içinde sürekli yürüyerek tüm gece uykusuz kalma veya uyku ile ilgili alışkanlıklarında değişikler gösterme.
Eve çiş ve kaka yapma.
Günlük hareketliliğinde ve aktivitesinde azalma.
Dikkatin azalması veya belli bir noktaya bakarak dalıp gitmesi.
Aile bireylerini ve birlikte yaşadığı, düzenli karşılaştığı veya oyun oynadığı evcil hayvanları tanıyamamak.
Yaşlı köpeğinizde bunama ve kavrama yeteneğinde azalmaların teşhis
edilebilmesi için yukarıda saydığımız belirtilere neden olan başka
hastalıkların olmadığından emin olmak lazım. Örneğin aktivitesinde
azalma, eklem hastalıklarından veya dikkat kaybı görme ve işitme
duyularındaki kayıplardan kaynaklanabilir.
Bunama ve idrak problemi kesin olarak tespit edildiyse, köpeklerde
yaşlılığa bağlı zihin sağlığı ile ilgili yeni yeni kullanılmaya başlanan
bazı ilaçlarla ve beyin sağlığını destekleyen vitamin, mineral ve
bitkisel besin ilaveleri ile belirtileri hafifletebilirsiniz.
Yıllarca birlikte yaşadığınız köpeğiniz önemli anları deneyimleme
kabiliyetine sahiptir. Köpeğiniz günlük yürüyüşünüzdeki rotayı
unutuyorsa, en sevdiği oyuncağının peşinden koşmaktan zevk almıyorsa
veya sizi kapıda selamlamak gibi alışkanlıklarından vazgeçtiyse, köpek
bilişsel işlev bozukluğu olarak bilinen köpek demansı veya Alzheimer’ın
köpek versiyonundan muzdarip olabilir.
Köpek bilişsel işlev bozukluğu, beyinde anormal protein birikimi gibi
birçok nedenden dolayı oluşabilir. Hastalık, sinirlere zarar verir ve
köpeğinizin hafızasını, motor işlevlerini ve öğrenilen davranışları
etkileyebilecek beyin fonksiyonlarının kaybına neden olan bir plak
birikimi yaratır.
Çoğu köpek, hangi cins olursa olsun yaşlandıkça bu hastalıktan bir
miktar muzdarip olabilir. Kaliforniya üniversitesi’ne göre, 11-12
yaşları arasındaki köpeklerin yüzde 28’inin ve 15-16 yaşları arasındaki
köpeklerin yüzde 68’inin bir veya daha fazla bilişsel bozulma belirtisi
göstermektedir.
Birçok köpek sahibi, köpeklerinin fiziksel veya davranışsal bir sorunu
olduğunu düşündükleri için veterinere götürene kadar bu hastalığın
farkında olmuyor. Çünkü hastalık kademeli olarak geliyor.
Köpeğinizin alışkanlıklarında değişiklik gözlemliyor musunuz? Her zaman
oynadığı topla oynamayı bırakması fiziksel nedenlerle mi yoksa zihinsel
mi? Fiziksel ve zihinsel nedenler arasında ayrım yapmak önemlidir.
Köpek demansının bazı semptomları, artrit, diyabet, kanser ve böbrek
sorunları, işitme ve görme kaybı gibi, diğer yaşla ilgili sorunlarla üst
üste gelebilir. Köpeğinizin semptomlarına bağlı olarak veterineriniz
röntgen önerebilir, kan testleri, idrar tahlili veya diğer tanı testleri
uygulayabilir.
Dementia Belirtileri
Dementia hastalığının belirtileri arasında, oryantasyon bozukluğu, aile
üyeleriyle veya diğer evcil hayvanlarla etkileşimleri, uykudan uyanma
döngüsü değişiklikleri, ortalığı fazla kirletmesi ve aktivite seviyesi
değişiklikleri semptomları gözlenebilir. Köpeğinizde semptomlarından
biri veya bir kombinasyonu varsa, bilişsel işlev bozukluğu yaşıyor
olması olasıdır. Ne kadar çok belirti ve bu belirtilerde sıklık varsa,
sorunun önemi de o kadar büyüktür.
Yaşlı evcil hayvan ebeveynlerinin farkedebileceği en yaygın şeylerden
biri, köpeklerinin normal ya da tanıdık bir ortamda olsa bile
kafalarının karışmasıdır. Örneğin köpek içeri girmek için yanlış kapıya
veya kapının yanlış tarafına gider. Beynin oryantasyonla ilgili kısmı
etkilenmiştir.
Köpeğiniz de mekansal farkındalık konusunda zorluk yaşayabilir. Çitin
arkasında dolaşırken nerede olduğunu ya da nasıl çıkacağını bilmediği
fark edebilir.
Yatmadan önce köpeğinizi yatağından uzakta, duvara bakarken evin farklı
bir yerinde bulabilirsiniz. Köpekler iyi bir zamanlama hissine sahiptir,
bu yüzden böyle durumlar bir şeylerin yanlış olduğunu işaret eder.
Köpeğizde bilişsel bir bozukluk olduğundan şüpheleniyorsanız yapmanız
gereken ilk şey, köpeğinizi bir check-up’a almaktır. Bilişsel bir sorun
olmayabilir, bu nedenle veterineriniz beyin tümörü veya diyabet
içerebilecek diğer olası tıbbi nedenleri ekarte etmek isteyebilir.
İletişim, sosyallik
Köpek bilişsel işlev bozukluğu, köpeğinizin insanlarla ve diğer
hayvanlarla etkileşimlerini etkileyebilir. Eskiden neşeli olan,
insanlarla oynamayı seven köpeğiniz artık huysuz ve huzursuz davranır,
hatta başka hayvanlardan veya çocuklardan çekinir. Bir zamanlar en
sevdiği oyun arkadaşlarından korkup ısırabilir. Bu davranış ciddi bir
rahatsızlığın sonucu olabilir.
Bu şekilde davranmasına acı çekmesi de neden olabilir. Hareket ettiği
veya dokunduğu zaman acı veren artrit veya başka bir rahatsızlığı
olabilir. Veterineriniz acı verici bir durum olup olmadığını anlamak
için röntgen çekmek isteyebilir.
Bazı köpekler aileleri ve en sevdikleri aktivitelerden çekilir. Kapı
zili çaldığında havlamaz ve misafirlere karşı ilgisiz olurlar. Köpeğiniz
yürüyüşe çıkmak için tasmasını çıkardığınızda heyecanlanmaz.
Uyku Düzeni Değişiklikleri
Uyku düzenindeki bir değişiklik veya sirkadiyen ritimlerdeki bir
bozulma, bilişsel işlev bozukluğu ile ilgili daha spesifik semptomlardan
biridir. Birçok köpek normal uyku programlarını tersine çevirir,
böylece gündüz aktiviteleri gece aktiviteleri haline gelir. Evde idrar
yapma veya dışkılama, köpeklerde bilişsel işlev bozukluğunun, tespit
edilmesinin en yaygın yollarından biridir.
Aktivite düzeyi
Bilişsel disfonksiyonu olan köpeklerde keşif yapma arzusu ve
ortamlarındaki nesnelere, insanlara ve seslere ilgileri azalabilir. Sizi
selamlamayabilirler veya artık en sevdikleri oyuncaklarını almak için
hareketlerinize tepki vermeyebilirler. Bazı köpekler yemek yemekte,
içmekte veya yiyecek kaselerini bulmakta zorlanmaktadır. Yaşlı köpekler
aktivite seviyelerinde normal bir düşüş yaşamasına rağmen, huzursuz veya
tekrarlayan hareketler de yaşayabilirler. Tekrarlayan hareketler
gösterebilir, kafa sallama, bacak sallama gibi şeyler olabilir. Bu tür
bir eylem, bilişsel işlev bozukluğu veya beynin dejenerasyonu ile daha
fazla ilgilidir. Başka bir şeyle karıştırılma olasılığı daha düşüktür.
Nedensiz havlayabilirler.
Diyet, İlaç Tedavisi ve Çevre
Köpeğinizin bilişsel yeteneklerini yitirmesini izlemek zor ve rahatsız
edici bir süreç olabilir. Süreci durduramazsınız ancak rahatsızlığı
hafifletmek, yavaşlatmak için yapabileceğiniz şeyler var.
Bazı köpek mamaları bilişsel işlev bozukluğunu yavaşlatmaya yardımcı
olmak için formüle edilmiştir. Hücre sağlığını geliştirmek ve
güçlendirmek için antioksidanlar ve omega-3 yağ asitleri içerir.
Köpeğinizin yaşadığı ortamı zenginleştirme çabalarıyla gelişmiş bir
diyetin birleştirilmesi, bilişsel gelişim için en büyük etkiye sahiptir.
Düzenli olarak oynanan, zamanlanmış oyunlar köpeğinizin beynini
uyarabilir, öğrenme ve hafıza yeteneklerini geliştirebilir.
Köpeğinizin fiziksel kısıtlamaları yoksa, tasmasını alın ve onu diğer
köpeklerle sosyalleşebileceği köpek parkına götürün. Fiziksel ve
zihinsel olarak aktif tutarak, aynı insanlarda olduğu gibi bozulmayı
yavaşlatmak mümkündür.
Psikoaktif ilaçlar ve diyet takviyeleri de köpeğinizin düşüşünü
yavaşlatmaya yardımcı olabilir, ancak köpeğinizin sağlık ve tıbbi
geçmişine göre uyarlanmalıdır. Örneğin, köpeğinizin kalp sorunu varsa,
bunun için aldığı ilaçlar bilişsel gerileme için öngörülen herhangi bir
ilacı etkileyecektir. Bir plan oluşturmak için veterinerler ve
ebeveynlerin birlikte çalışması gerekir.
Düzenli Check-up
Köpeğiniz büyüdükçe yılda iki kez kontrol yaptırmalısınız. Bu şekilde
normal yaşlanma ile patolojik olanı ayırt etmeniz kolaylaşır.
Köpeğinizde farkettiğiniz sorunları düzenli not alarak veterinerize
vermelisiniz. Çünkü değişiklikler yavaşgerçekleşebilir ve gözden
kaçabilir. Sorunları fark edemezseniz düzeltmek için çok geç olabilir.