Kuzey Kutbunda 6 ay gece, Güney Kutbunda 6 ay gündüz – Dönence
Sonbahar Ekinoksu neden doodle oldu? Sonbahara girdik mi? Ekinoks ne
demek? İlkbahar Ekinoksu ve Sonbahar Ekinoksu mu var? 23 Eylül’de ne
oluyor? 21 Mart durumu nedir? SONBAHAR NEDİR?
SONBAHAR NEDİR? Gece ve gündüz birbirine eşit mi? Kuzey ve Güney
kutbunda neler oluyor? 23 Eylül durumu nedir? Sonbahar Ekinoksu neden
doodle oldu? Sonbahara girdik mi? Ekinoks ne demek? İlkbahar Ekinoksu
ve Sonbahar Ekinoksu mu var? 23 Eylül’de ne oluyor? 21 Mart durumu
nedir?
Sonbahar Ekinoksu, bugün Google anasayfasına logo oldu. Sonbahar
Ekinoksu ile ilgili ayrıntıları bu sayfalarda bulabilirsiniz. Ekinoks
(gün tün eşitliği ya da ılım olarak da bilinir), Güneş ışınlarının
Ekvator’a dik vurması sonucunda aydınlanma çemberinin kutuplardan
geçtiği an. Gündüz ile gecenin eşit olması durumudur. Yılda iki kez
tekrarlanır – İlkbahar Ekinoksu ve Sonbahar Ekinoksu.
23 Eylül durumu: Kuzey ve Güney Yarım Küre, Güneş ışınları öğle vakti
Ekvator’a 90°’lik açı ile düşer. Gölge boyu Ekvator’da sıfırdır. Güneş
ışınları bu tarihten itibaren Güney Yarım Küre’ye dik düşmeye başlar. Bu
tarihten itibaren Güney Yarım Küre’de gündüzler, gecelerden uzun olmaya
başlar. Kuzey Yarım Küre’de ise tam tersi olur. Bu tarih Güney Yarım
Küre’de İlkbahar, Kuzey Yarım Küre’de Sonbahar başlangıcıdır. Aydınlanma
çemberi kutup noktalarına teğet geçer. Bu tarihte Güneş her iki kutup
noktasında da görülür. Dünya’da gece ve gündüz birbirine eşit olur. Bu
tarih Kuzey Kutup Noktası’nda altı aylık gecenin, Güney Kutup
Noktası’nda ise altı aylık gündüzün başlangıcıdır.
21 Mart durumu: Kuzey ve Güney Yarım Küre, Güneş ışınları öğle vakti
Ekvator’a 90°’lik açı ile düşer. Gölge boyu Ekvator’da sıfırdır. Güneş
ışınları bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’ye dik düşmeye başlar. Bu
tarihten itibaren Güney Yarım Küre’de geceler, gündüzlerden uzun olmaya
başlar. Kuzey Yarım Küre’de ise tam tersi olur. Bu tarih Güney Yarım
Küre’de Sonbahar, Kuzey Yarım Küre’de İlkbahar başlangıcıdır. Aydınlanma
çemberi kutup noktalarına teğet geçer. Bu tarihte Güneş her iki kutup
noktasında da görülür. Dünya’da gece ve gündüz süreleri birbirine eşit
olur. Bu tarih Güney Kutup Noktası’nda altı aylık gecenin, Kuzey Kutup
Noktası’nda ise altı aylık gündüzün başlangıcıdır.
SONBAHAR NEDİR? Sonbahar yaz ile kış mevsimleri arasındaki mevsimdir.
Kuzey yarım kürede eylül, ekim ve kasım güney yarım kürede ise, mart,
nisan ve mayıs aylarına denk gelir sonbaharın belirtileri sonbaharda
ağaçların yaprakları sararır ve dökülür sonbaharda, bir kayın türü olan
Fagus sylvatica yaprakları Gündüzler kısalır, geceler uzar. Güneş, erken
batar. Daha az ısı ve ışık verir. Serin, yağmurlu ve rüzgarlı günlerin
sayısı artar. Kış mevsiminin habercisidir. Ağaçların yaprakları
sararmaya ve dökülmeye başlar. iğne yapraklı ağaçlar Çam, ardıç, zeytin
vb. yapraklarını dökerler. Çiçeklerdeki çiçek sayısı azalır. Etraftaki
otlar ve çimenler kurur. Göçmen kuşlar Leylek Soğuklar başladığı için
kışlık giysiler çıkarılır, kalın ve kapalı giysiler Yağmurluk, bot,
şapka, ceket, şemsiye, kazak vb. giyilir. Sonbaharda, ağaçlar sarıyı
renk değistiryorlar ve yaprakları kaybediyorlar.
Dönenceler coğrafi bir terim olup iki tanedir, bunlardan kuzey
yarımkürede bulunan Yengeç dönencesi, Güney yarımküre de bulunan ise
oğlak dönencesidir. Aşağıda bu iki dönence hakkında kısa bir bilgi
verilerek bu dönencelere güneşin dik gelmesi yani yön değiştirdiği
tarihte dünyada ne gibi değişiklikler olmaktadır o konuya
değinilecektir.
Dönence nedir?
Dönence güneş ışınlarının belli bir zamandan sonra tersi istikametine
hareket etmeye başlamasına verilen isimdir. Genel mantık budur fakat
coğrafi olarak ne anlama geldiğini de söyleyecek olur ise Güneş
ışınlarının yılda her birine birer kez dik açı ile geldiği, sıcak
kuşağın hem güney hem de kuzey sınırlarını oluşturan ve ekvatordan 23
derece ve 27 dakikalık uzaklıktan geçtiği varsayılan enleme verilen
isimdir.
Dönencelerin özellikleri nelerdir?
-Dönence sayısı 2 tane olup, yukarda değinmiş olduğumuz gibi kuzey
yarımkürede bulunan dönenceye “Yengeç dönencesi” güney yarımkürede
bulunan dönenceye ise “Oğlak Dönencesi” adı verilmektedir.
-Ekvatora uzaklığı 23 derece 27 dakikadır.
-Dönenceler arasındaki noktaya tropikal kuşak adı verilmekte olup
dönenceler arasındaki her noktaya Güneş ışınları yılda iki kez dik gelir
iken dönencelere ve dönencelerin dışında bulunan noktalara sadece 1 kez
dik gelmektedir.
-İki dönence arasındaki mesafe yaklaşık olarak 5106 kilometre
civarındadır (Arasında 46 meridyen bulunduğundan ve her meridyen arası
111 kilometre olduğundan çarpımı bu sayıya yakın bir sayıyı vermektedir)
-Güneş ışınları bir dönenceden bir dönenceye yaklaşık 6 ayda gitmektedir.
Yengeç dönencesiYengeç dönencesine güneş dik geldiği zaman yani 21 Haziran tarihinde şu olaylar meydana gelmektedir:
-Kuzey yarımküre de yaz, güney yarımküre de kış mevsimi başlar.
-kuzey yarımkürede gündüzler kısalmaya başlarken, güney yarımkürede gündüzler uzamaya başlar.
-Yine kuzey yarımkürede geceler uzamaya başlarken, güney yarımkürede geceler kısalmaya başlar.
-Kuzey yarımkürede en uzun gündüz yaşanırken, güney yarımkürede en uzun gece yaşanmaktadır.
-Yengeç dönencesinde gölge boyu sıfır değerini gösterir.
Dönenceler, Yengeç ve Oğlak Dönencesi, Gündönümü ve Ekinoks
Dönencelerden kuzeyde olanı Yengeç, güneyde olanı Oğlak dönencesidir.
Dönence veya Tropika, yeryüzü üzerinde, güneş ışınlarının yılda iki kez
dik açı ile geldiği, sıcak kuşağın kuzey ve güney sınırlarını oluşturan
ve Ekvator’un (Eşlek’in) 23° 27′ kuzey ve güneyinden geçtiği varsayılan
iki enlemden her biri.
Bu enlemlerden yeryüzününün kuzey yarısında olanına Yengeç Dönencesi,
güney yarısındakine de Oğlak Dönencesi adı verilir. 21 Haziran’da güneş
ışınları Yengeç Dönencesi’ne dik gelir. Bu gün, yeryüzününün kuzey
yarısında yazın, güney yarısında da kışın başlangıcı olarak sayılır.
Bugünden sonra yeryüzünün kuzeyinde günler kısalmaya, güneyinde ise
uzamaya başlar ve buna Yaz Gündönümü adı verilir. Benzeri biçimde, güneş
ışınlarının Oğlak Dönencesine dik geldiği 21 Aralık, kuzey
yarıyuvarlakta kışın, güney yarıyuvarlakta da yazın başlangıcıdır.
Ayrıca matematik iklim kuşağı olan Tropikal kuşağın kuzey ve güney sınırlarını oluştururlar.
Yengeç dönencesi, yeryüzünün kuzey yarıyuvarlağında Ekvator’un
(Eşlek’in) 23° 27′ kuzeyinden geçtiği varsayılan enlem. Genellikle
haritalarda gösterilen belli başlı enlemlerdendir.
Yengeç Dönencesi’nin üzerinden geçtiği ülkeler, doğudan batıya
sırasıyla, Meksika, Bahamalar, Batı Sahra, Moritanya, Mali, Cezayir,
Nijer, Libya, Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman,
Hindistan, Bangladeş, Miyanmar, Çin ve Tayvan’dır.
21 Haziran’da güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne dik gelir. Bu gün,
yeryüzününün kuzey yarısında yazın, güney yarısında da kışın başlangıcı
olarak sayılır. Bugünden sonra yeryüzünün kuzeyinde günler kısalmaya,
güneyinde ise uzamaya başlar ve buna yaz gündönümü adı verilir.
Oğlak Dönencesi, yeryüzünün güney yarıyuvarlağında Ekvator’un (Eşlek’in)
23° 27′ güneyinden geçtiği varsayılan enlemdir. Genellikle haritalarda
gösterilen belli başlı enlemlerdendir.
Oğlak Dönencesi’nin üzerinden geçtiği ülkeler, doğudan batıya sırasıyla,
Brezilya, Arjantin, Paraguay, Şili, Polinezya, Melanezya, Avustralya,
Madagaskar, Mozambik, Güney Afrika, Botsvana ile Namibya’dır.
21 Aralık’ta güneş ışınları Oğlak Dönencesi’ne dik gelir. Bu gün,
yeryüzününün güney yarısında yazın, kuzey yarısında da kışın başlangıcı
olarak sayılır. Bugünden sonra yeryüzünün güneyinde günler kısalmaya,
kuzeyinde ise uzamaya başlar.
Gündönümü, yılda iki kez tekrarlanan ve güneşin dünyaya (ekvator
çizgisine) en uzak mesafede olduğu ana verilen addır. Günlerin ve
gecelerin kısalmaya veya uzamaya başladığı andır.
Yaz Gündönümü`nde (yaklaşık 21 Haziran), güneş ışıkları Yengeç
Dönencesi`ne dik gelir. Kuzey yarıkürede günler kısalmaya, güney
yarıkürede uzamaya başlar. Bu tarih bazı ülkelerde kuzey yarıkürede
yazın, güney yarıkürede kışın başlangıcı sayılır. Bununla beraber bazı
ülkelerde de yazın veya kışın tam ortası kabul edilir.
Kış Gündönümü`nde (yaklaşık 21 Aralık), güneş ışıkları Oğlak
Dönencesi`ne dik gelir. Kuzey yarıkürede günler uzamaya, güney
yarıkürede kısalmaya başlar. Bu tarih bazı ülkelerde kuzey yarıkürede
kışın, güney yarıkürede yazın başlangıcı sayılır. Bununla beraber bazı
ülkelerde de yazın veya kışın tam ortası kabul edilir.
Ekinoks ya da gün tün eşitliği, güneş ışınlarının ekvatora dik vurması
sonucunda aydınlanma çemberinin kutup dairelerinden geçtiği an. Gündüz
ile gecenin eşit olması durumudur. Yılda iki kez tekrarlanır.
Kuzey Yarıkürede yaklaşık olarak 21 Mart İlkbahar Ekinoksu – 23 Eylül Sonbahar Ekinoksudur.
Güney Yarıkürede yaklaşık olarak 21 Mart Sonbahar Ekinoksu – 23 Eylül İlkbahar Ekinoksudur.
GMT’ye göre Gündönümü ve Ekinokslar
Ekinoks ya da gün tün eşitliği, güneş ışınlarının ekvatora dik vurması
sonucunda aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği an. Gündüz ile
gecenin eşit olması durumudur. Yılda iki kez tekrarlanır.
* Kuzey Yarıkürede yaklaşık olarak 21 Mart İlkbahar Ekinoksu – 23 Eylül Sonbahar Ekinoksudur.
* Güney Yarıkürede yaklaşık olarak 21 Mart Sonbahar Ekinoksu – 23 Eylül İlkbahar Ekinoksudur.
—————-
Dünyanın şekli ve güneşe olan konumu itibari ile 21 Haziran yaz
gündönümü yarın yeniden yaşanacak. Yarım kürelere göre gece gündüz
süresinin ve mevsim değişikliklerinin yaşandığı gün olarak bilinen 21
Haziran yaz gündönümü, güneş ışıklarının açısındaki değişikliğin
yaşandığı gün olarak da belirtilir.
Aynı zamanda 21 Haziran yaz gündönümü Google’a da Doodle oldu. Google
tarafından hazırlanan görsele tıkladığınızda 21 Haziran gündönümü
hakkında ayrıntılı tüm bilgiye ulaşmak mümkün.
Yaz gündönümü nedir?
21 Haziran tarihinde gerçekleşen yaz gündönümünde Yengeç Dönencesi güneş
ışınları dik açı ile alır. Dünyanın şekli, hareketleri ve eğik yapısı
sonucu oluşan bu döngü sonucunda gece gündüz sürelerinde değişiklikler
yaşanır. Yani bu tarih itibari ile örneğin kuzey yarım kürede en uzun
gündüz yaşanırken güney yarım kürede de en uzun gece yaşanır. Bugünden
sonra da kuzey yarım kürede gündüzler kısalmaya, güney yarım kürede de
geceler kısalmaya başlar.
21 Haziran Yaz gündönümünde neler olur?
21 Haziran Yaz gündönümünde kuzey yarım kürede Yengeç Dönencesine güneş
ışınları dik açı ile gelir. Ayrıca o gün kuzey yarım kürede en uzun
gündüz yaşanır. Yaz gündönümünü ayrıca bir nevi güneş ışınlarının geliş
açısı itibari ile kuzey yarım kürede yazın başlangıcı olarak kabul
edilir. 21 Haziran Yaz gündönümünde güney yarım kürede de kuzey yarım
kürede yaşananların tam tersi gerçekleşir. Oğlak Dönencesine güneş
ışınları bu tarihte en eğik açı ile ulaşır. Bundan sebep 21 Haziran
kışın başlangıcı olarak kabul edilir. En uzun gece yaşanır ve gündüzler
uzamaya başlar.
21 Haziran Yaz gündönümünde dönenceler haricinde kurup dairelerinde de
24 saatli gece gündüz yaşanır. Kuzey kutbunda 24 saat gündüz yaşanırken
Güney kutbunda 24 saat gece yaşanır.
21 Haziran Yaz gündönümünde saat 12’yi gösterdiğinde Yengeç Dönencesine
güneş ışınları en dik açı ile ulaşır. Oğlak Dönencesine ise en eğiş açı
ile ulaşır. Buna ek olarak Yengeç Dönencesinde saatler 12’yi
gösterdiğinde gölge boyu sıfıra iner.
Türkiye’de ise 21 Haziran Yaz gündönümünde Sinop’ta en uzun gece yaşanır.
Diğer gündönümleri ne zaman?
21 Mart: Gece ve gündüz eşit olur, bizim bulunduğumuz kuzey yarım kürede ilkbahar başlar.
21 Haziran: En uzun gündüz, en kısa gece. Yaz mevsimi başlar (Kuzey yarım kürede)
23 Eylül: Gece ve gündüz eşit olur. Yaz biter, sonbahar başlar. (Kuzey yarım kürede)
21 Aralık: En uzun gece, en kısa gündüz. Kış mevsiminin başlangıcı. (Kuzey yarım kürede)
